FUTBOL KAVRAMI VE FUTBOLUN DÜNYA’DA TARİHSEL GELİŞİMİ-1

Modern futbolun beşiği İngiltere olarak kabul edilmesine karşın, futbolun ilk olarak nerede oynandığı konusunda kesin olarak bilinmemektedir. Çin imparatoru Huany-Ti’nin milattan önce 2500 yılında askerlerine çeviklik kazandırma amacıyla iki direk arasından geçirilmesi suretiyle bir top ile oynattığı eski Çin kaynaklarında belirtilmektedir (Talimciler, 2005, s.65). 

Stemmler (2000, s.13) futbolun ortaya çıkışının ilk olarak Çin kaynaklarında olduğunu şu sözlerle dile getirmiştir: “Çinliler bu oyunun adına ts’u kü demekte haklıydılar. Topu (kü), ayakla oynamak (ts’u). Yaklaşık onar kişiden oluşan iki takım dört köşeli bir oyun sahasında başlangıçta içi tüy dolu masif bir topu, bambu direklerinden yapılmış ve fileyle örülmüş olan yaklaşık beş metre yüksekliğindeki bir kaleye sokmaya çalışırdı”. Avrupa’ya bakıldığında ise futbol Orta Çağ’da, Çinliler ’in futbolu icadından birkaç bin yıl sonra yeniden icat edilmiştir. 

Orta Çağ futbolunun kökenlerini, Antik Çağ’da futbola dair çok az veri bulunmasından ötürü, Antik Çağ’a dayandırmak olanaklı değildir. Antik Çağ’da futbol, hiçbir zaman, olimpiyatlarda yer alan güreş, boks, atletizm gibi standartlara bağlanmış bir spor dalı olmamıştır. Yukarıda adı geçen spor dallarına o yıllarda halkın askeri yeteneklerini geliştirdiği için özel bir önem verilmiştir.  

Ancak futbolun bu tarz bir geliştirici etkisi olmaması sebebiyle diğer sporlara göre ön plana çıkamamıştır (Malvin, 1994, s.11) Yunan ve Roma dönemlerinde popüler olan birtakım top oyunlarının çoğu, birden fazla kişiyle oynanan bir tür istop oyunudur. “Pheninda” ya da “Harpostan” denilen bu oyun türü küçük bir topla oynanmakta ve futboldan çok rugby ve hentbola benzemektedir. 12. yüzyıldan itibaren Avrupa’nın bazı ülkelerinde amatör bir şekilde futbolun oynanmaya başlandığı gözlemlenmektedir. Kaynağının Fransa olduğu tahmin edilen “La soule” tüm sertliklerin serbest olduğu kanlı bir oyundur. Şiddet ve zorbalığa dayanan “La soule” oyununda topu elle tutmak serbest olduğu için futboldan çok rugby oyununa benzemektedir (Arık, 2004, s.130).

Arş.Gör.Dr. KADİR MACİT - DOKTARA TEZİ